Առաջնային խնամքի ծառայությունների վերափոխման ծրագիր
առաջնային խնամքի վերափոխման ուղղությունների սահմանում
● ՀԵՆԱՐ-ը գործակցել է Հայաստանի Առողջապահության նախարարության հետ Առաջնային խնամքի ծառայությունների հզորացման աշխատանքային խումբը ձևավորելու հարցում՝ ստեղծելով մարմին, որում ընդգրկված են տարբեր շահագրգիռ կողմեր, այդ թվում՝ Առողջապահության նախարարությունը, Առողջապահության ազգային ինստիտուտը (ԱԱԻ), Հայաստանի ամերիկյան համալսարանը (ՀԱՀ), հասարակական կազմակերպություններ, միջազգային փորձագետներ և սփյուռքը ներկայացնող տասներկու անհատներ:
● Աշխատանքային խումբն առաջնորդվել է Առողջապահության առաջնային պահպանման ԱՀԿ/ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործառնական շրջանակը, որն իրենից ներկայացնում է համապարփակ ճանապարհային քարտեզ և ընդգրկում է գլոբալ պարտավորությունները շոշափելի գործողությունների և ժողովրդական մակարդակում միջամտությունների վերածելու համար առանցքային նշանակություն ունեցող 14 հիմնական բաղադրիչ:
● Համակարգային մոտեցում որդեգրելով՝ աշխատանքային խումբը մեկ ամսվա ընթացքում հետևողականորեն անդրադարձել է երկու բաղադրիչի՝ մանրակրկիտ ուսումնասիրելով ընթացիկ պայմանները, նախատեսելով նպատակային բարելավումներ, կատարելով բացերի վերլուծություն և ձևակերպելով առաջարկների նախագծեր՝ հայտնաբերված անհավասարությունները վերացնելու համար:
● Այս քննարկումների ընթացքում ԱՀԿ առաջնային խնամքի գրասենյակը Ղազախստանում անցկացրել է առաջնային խնամքի համապատասխան թեմաներով մի քանի տեխնիկական նիստ, ընդ որում թեմաներն ընտրվել են աշխատանքային խմբի հետ համատեղ՝ խրախուսելով գիտելիքների փոխանակումը և մասնակիցների միջև համագործային ոգին:
● Աշխատանքային խումբն առաջնորդվել է Առողջապահության առաջնային պահպանման ԱՀԿ/ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործառնական շրջանակը, որն իրենից ներկայացնում է համապարփակ ճանապարհային քարտեզ և ընդգրկում է գլոբալ պարտավորությունները շոշափելի գործողությունների և ժողովրդական մակարդակում միջամտությունների վերածելու համար առանցքային նշանակություն ունեցող 14 հիմնական բաղադրիչ:
● Համակարգային մոտեցում որդեգրելով՝ աշխատանքային խումբը մեկ ամսվա ընթացքում հետևողականորեն անդրադարձել է երկու բաղադրիչի՝ մանրակրկիտ ուսումնասիրելով ընթացիկ պայմանները, նախատեսելով նպատակային բարելավումներ, կատարելով բացերի վերլուծություն և ձևակերպելով առաջարկների նախագծեր՝ հայտնաբերված անհավասարությունները վերացնելու համար:
● Այս քննարկումների ընթացքում ԱՀԿ առաջնային խնամքի գրասենյակը Ղազախստանում անցկացրել է առաջնային խնամքի համապատասխան թեմաներով մի քանի տեխնիկական նիստ, ընդ որում թեմաներն ընտրվել են աշխատանքային խմբի հետ համատեղ՝ խրախուսելով գիտելիքների փոխանակումը և մասնակիցների միջև համագործային ոգին:
2022 թվականի հուլիսին ՀՀ կառավարության կողմից
ընդունված առաջնային բուժօգնության վերափոխման ծրագիր
Աշխատանքային խումբը հայտնաբերել է 127 հիմնական խնդիր, ներկայացրել է 192 առաջարկություն և սահմանել է 58 գործողությունների առաջնահերթություն, որոնք անհրաժեշտ էր հաշվի առնել վերափոխման պլանում: Գործողությունները բաշխվել էին 7 խմբում և ներառվել իրականացման ենթակա գործողությունների ժամանակացույցում. 2022-2023 թվականների ընթացքում («Առկա պայմանների շտկում»), 2024-2026 թվականների ընթացքում («Համակարգի բարելավում») և 2027-2032 թվականների ընթացքում («Համակարգի փոխակերպում»): Ծրագիրը վերջնական տարբերակով ընդունվել է առողջապահության նախարարի կողմից՝ 2022 թվականի հուլիսի 7-ին։
Նորարարական մոտեցում՝ քաղաքականության մշակման գործում
Համակարգային փոփոխություններ իրականացնելու համար վերարտադրելի գործելաոճ
Որպես առանցքային կազմակերպություն ՀԵՆԱՐ-ը կարևոր դեր է ունեցել գործառնական շրջանակը սահմանելու հարցում՝ աշխատանքային խմբի գործունեությունը համակարգելու առումով, ներառյալ՝ հանդիպումների հաճախականության արձանագրությունների ստեղծում, բովանդակության փոխանակման համապատասխան հարթակների ընտրություն և աշխատանքային խմբի անդամների պարտականությունների սահմանում:
Կառավարման նոր մարմնի՝ Առողջապահական առաջնային խնամքի խորհրդի ստեղծումը, ուղղված առաջնահերթություն ունեցող հարցերի շուրջ առաջարկությունների փորձարկմանը, նշանակալից հանգրվան դարձավ բարեփոխումների նախաձեռնությունների և փորձնական ծրագրերի իրականացման համակարգման առումով:
Համակարգային բարեփոխումների մշակման և իրականացման հարցում ՀԵՆԱՐ-ի նորարարական մոտեցումը հանգեցրել է պարադիգմատիկ փոփոխության՝ նպաստելով այս գործելաոճի կիրառմանը Առողջապահության նախարարությունում և այլուր: Այս մոտեցումը աշխատանքային խմբերի և համապարփակ փոխակերպման պլանների մշակման մեջ ներգրավված այլ մարմինների համար ծառայում է որպես ուղեցույց՝ ապահովելով միասնական կառուցվածքային մոտեցում առողջապահական համակարգերում դրական փոփոխություններ իրականացնելիս:
Համակարգային բարեփոխումների մշակման և իրականացման հարցում ՀԵՆԱՐ-ի նորարարական մոտեցումը հանգեցրել է պարադիգմատիկ փոփոխության՝ նպաստելով այս գործելաոճի կիրառմանը Առողջապահության նախարարությունում և այլուր: Այս մոտեցումը աշխատանքային խմբերի և համապարփակ փոխակերպման պլանների մշակման մեջ ներգրավված այլ մարմինների համար ծառայում է որպես ուղեցույց՝ ապահովելով միասնական կառուցվածքային մոտեցում առողջապահական համակարգերում դրական փոփոխություններ իրականացնելիս:
“
«Աշխատանքային խմբի գործունեությունը ո՛չ ժամանակի, ո՛չ որակի առումով թերացումների չի հանգեցրել, ինչը հնարավոր է եղել ՀԵՆԱՐ-ի կազմակերպչական մոտեցման, ինչպես նաև արդյունքների ստացման և աշխատանքներն ավարտին հասցնելու հարցում նրանց խորհրդատվության և ներգրավվածության շնորհիվ»:
